Oratio fvnebris dicta honori et memoriæ maximi virorum Iosephi Ivsti Scaligeri. Auctore D. Bavdio ...

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.

444 C 21

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courtesy o( Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.

444 C 21

Early European Books, Copyrighl © 20 1 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courlesy of Koninklijke Bibliolheek, Den Haag.

444 C 21

ORATIO FVNEBRIS

Di&a honori & memorise

maximi virorum

IOSEPHI IVSTI SCALIGERI.

Auctorc
D. BAVDIO L C-

L VGDVNI BaTAVORVM,

Proftantapud Ludov.El^evirium^

& Andream Cloucquium,
Anno i 6 o o.

ORATIO FVNEBRIS

Difta honori (f memoru maximi virorum

IOSEPHI IVSTI SCALIGERf.

e r b a defuntrebusimmen-
fis,necfeanimus explicarepo-
teft ingenti moerore circum-
fufus ac debilitatus. Vtinam
fasmihi foret horrore facri fi-
lentij obfignare luctum, Qui
nunc me coquit, tfverjat fub pe-
tterefixus / ad exemplum faga-
cis iHiuspictons,quiquumartificio excelleret,in-

geniotamenmagisabundabatrisveloobumbraf-
fediciturquod penicilloex^quare defperabat Sed
falvapietate fleri nonpoteft, ut hodierno die vox
noftra obmutefcat. Alterum reftaret optandum
utmihidigna tali viro c6tingeretoratio,cuinunc
fupremum humanitatis officium moeror nofter
elargitur. fed tale votum exceditipfam humanam
fortem,nedum noftrammediocritatem. Ulud ta-
men animum a:grum ex dolore folatur ac reficit
quodinrcbusarduisipfeconatus,Iicet inframeril
tum , hcet impar voluntati , Iaudem meretur, Et
finempietas contigtt ifia fuum. Dabit igitur benignitas
veftra facile veniam fermoni indifertojaben ti fub
onereadmirationis. In exordiomoeftiiiimi mune-
ns,quod honoriacmemoria? fummiherois Ios e-

A 2 PHI

4 Inobitvm MA X 1 M I

phi Scaligeri perfolvendum habemus,ufur-
pabo memorandam vocem Metelli Macedonici,
cui cum eflet nunciata mors Scipionis jfcmihani,
cum quo vivente civiles inimicitias exercuerat, hoc
modo filios fuos amplifsimis ufos honoribus co-
hortatusefle dicitur,Ite filij, celebrate exfequias,
nunquam majoris civisfunusvidebitis. Scilicetvir
antiquaefimplicitatis,&Romana generofitate di-
gnus detulit inimico luculentumgloria; teftimo-
nium,delevitque ex animo priftina: fimultatis me-
moriam,ut folius virtutis recordareturJdem nunc
licet nobis fine ambitionis metu pronuciare: nun-
quam vidit aetas parentum, nunquam videbunt
anni cofequentes viru,vel fplendore & antiquitatc
gentis,vclfancT:itate&innocentiamorum,velad-
mirabilido<5trina,&exquifitifsimaoptimarum ar-
tium cognitione, velomni concentu confenfuqj
laudispra^ftantiorem.Sipatriaautfamiliaedignitas
quidquam facitadconcilianda juftam veneratio-
nem excelfis mentibus, quid Galliarum regno in
terris florentius > quid gente Scaligerorum hono-
ratiusdiciautexcogitanpoteft ? Quanquam beni-
gna fe diiterendi matenes aperit,inquafaciliusfit
principiuminvenire,quam fervare modum cV ora-
tionis exitum evolvere: tamen quia nofter heros
cenfu fuo dives,&proprijs opibus potens, relegata
fortunse ambitione aeftimandus eft, tacirus hanc
par te pre,tenbo,contentus fola mentione parentis ,

viri

V I R I I O S. SCAIIGERI. $

virifine exeplo maximi,de quoquidquis praterea
dixerominuserit, nifi majorem fefiliumgenuilfetc
Quanquamplerumq; naturacomparatum eft ut
fortes creen t u r for tib us,nec im belle feroces proge-
nerentaquiIaecolumba:tame ubiad fummucacu-
men gloria majorum evetf;aeft,fa?pius ea res negli-
gentiamcreat,efricitqj utpofteri malintacquiefce-
re claritudini fuor um parentum,quam eam auge-

re fa<5tis,& ulterius promovere.Pluresperinertiam
exiguo temporedecoquunt quidquideft antepar-
tum fecundaefama^&exiftimationis. lam eo ma-
jeftatisproceneratauguftavinusck mdoles Iv lii
CiESARis ScALiGERi,feuegregiabeIIi facinora,feu
pacisornamenta&incredibile acpene divinam in
omnidifciplinalcientiam confideremus, ut accef-
fionis capax non ultra judicaretur, &abundefu-
turumeffetad alTequedumnominis aternitatem,
fifiliuslongo intervallopracviampatris Jucem m-
fecutuseiTet.AtillecoeIeftimente,&facroquodam
inftin&uamatus,tantumpriftinisoperibuscumu-
lum&audarium adjecit, utnihilmajus conditio
mortalium animo ac voris complecli pofte videa-
tur. Namqusefingulamirari folemus inexceJIeti-
b u s ingen ij s & fu blimi b u s na t u ris, ea j u nc*tim u ni-
verfa foluspofledit. Quamenimpartem literarum
nondicam inta&am aut inexpertam reliquit, fed
curiofa fclicitate non ita pertraclavit, ut nihil il-
lumfugeretquod cuetperceptione dignum, &in

A 3 quo

6 In obitVm maximi

quo ftatuiflet fibi effe elaboradum? Olim rarae lau .
dis, & magnaemolisopus videbatur, fi quis utriuf-
que linguas fermonesedoctus eflet, &. hoc in equi-
te Romano celebrat Romanaefidicen lyrae:quid di-
ceret, Si foret hic nojlrumfatodelatus in&vum ? quam
defixushaereret,quam ftuperet attonitus miracu-
lo, finoftri herois inauditamhac inparte memo-
riam,vimatque folertiam fando, vel oculorum fi-
de arbitratus eflet/ Vix ullum muniverfoterraru
orbegenuseftidiomatis,cujusextentmonumenta
confecrata perennitati literarum, quod non afli-
duitate laboris perveftigarit : &,quod admiratione
auget, non vivae vocis praefidio, non ope interpretis
fubnixus hafce moleftias exantlavit, fed fuis aufpi-
cijsiegeflit,ufustantummutisillismagiftris,quos
fidelifsimos confiliarios appellabateximiusregum
Alphonfus. N6 fine verifimili ratione creditur, in-
terimpedimenta bonsementis, ckinter caufas cur
hodie tam pauci adantiquitatis perfectione perve-
niant, numerandum efle hoc incomodum , quod
tantum curae ftudijque linguis addifcendis impen-
derecogimur,quum veteresprotinus fead artium
ipfarum penetralia conferrent. Etfanevarietaslo-
quelarum non inftruit nos fcientia reru,fed viatico
tantu,&neceflariofubfidio ut adealongo circui-
tu diverfifq; tramitibus progrediamur. Hoc ut ve-
rum efle concedamin hominibus mediocri inge-
niopraeditisjitavaniflimumdeprehenditur in ani-

V I R I I O S. S C ALIGER h 7

misdivinioribus,qui tamceleriterarripiutres fpe*
ciediflitas, numeroinfinitas,tanquam genio fuo
cognatas& confentaneas,ut probabilem efficiant
quorundam Philofophorum amabilem infaniam,
quificopinatifunt,nihilaliudeiTe difcere,qua re-
minifci & recordari. Quibufdam ingenijs raro cceli
favore concetfumeft, ut per ludum&aliud agen-
do plus efficiant, quam alij improbo ac pertinaci
labore. Scilicet ut ftellarum orbes admirabili ce-
leritate curfus fuos conficiunt finefenfu laboris, fi-
ne taedio laflitudinis, & in perpe tuo motu nunqua
defatigantur.-itamentes, qua^cado plurimum im-

putant,ipfa contentione animi,ingenij, virium re-
ficiac reparari videntur.

Duris ut ilex tonfa bipennibus
Per damna per cxdes ab ipfi
Ducit opes animumqut^ferro.
Non poflumus exomni vetuftatis memoria citarc lo-
cupletius documetum, quam divinum illum fenem,
cuijam parentamusut communi literarumparenti,
& cujusdignitati fafces fubmittere covenit, tanquam
perpetuo fcientiarum omnium Diclatori. Quam-
quamvix fidemhabituracft pofteritas unum homi-
nem tot linguarum intelligentiam fe magiftro efle
confecutum,tamen illa dos admiranda feu memorie,
feu diligentiae, tantum accefsionis inftar obtinet in
comitatumajorumlaudumatquevirtutu.Quidquid
aborbcconditoproditum eftannaliumaut hiftoria-

rum

S IN OBITVM MAXIMI

rum monumcntis, fivea facris, five a profanis autho-
ribus,id omne ab ejusmente, tanqua exoraculoquo-
da& fancluario depromi poterat, nec unquam quif-
quam difcendiftudioincitatusad eum accefsit,quin
recederct doctior&advitam fapienter inftituendam
paratior.Non enim lcientiam aucupabatur adfolam
animi oblec"tatione,utlibicaneret acfuisMufis,non
advanamoftetationem,utfciretantuvideretur,que-
admodum nummis&calculis utimurad numeran-
dumrfedut eamin commune conferret,&publicis
ufibus impartiretur. Cujus reifidemfaciunt aeternse
1 audis & artis pignora , quse feculo depofuit perman-
fura donec interris cruntcuItoreshonoris,fapientia?,
atque cruditionis. Nulla vox eft,nullum orationis ge-
nus tam ornatum,copiofum atqucmagnificum,quo
taliaprodignitatecelebrari pofsint. tum autcm vetat
Solonis tanctio nedivinares fiatin tranlcurfu. Reve-
rentius hecillibata judicijs & cogitationibus religiofi
auditorispermittuntur, quam ii mgenij culpadete-
rantur.SimpIici voto defignaturus videor temporum
felicitatcm abomniparte perfeclamcx abioIutam,fi
quicunqj ad rem Iiterariam animuappellunt itaner-
vos ingenij expliccnt, utejufmodi fcripta vel intelle-
<5tu confequi , vel ingenuo laltem amore complecti
queant. Nam pleraque gravioris meditamenti funt
ex ea nota,quae profanum vulgus arcent ab ingreiTu,
necpatent nifiquibus intima doctrinarum adyta re-
cluduntur.Qujsenininifi interioribus literarum fa-

V I R. I lOS. SCALIGERI. 9

cris diu multumque operatus aufit illotis manibus
attrectare paginasillas, quibus annorumdefcriptio-

jies,emendatiotemporum,&accuratiilimaomnium
«tatumratio acdifciplina continetur ?quis nificum
ftupore accedat in lucos Eufebij nunc luce meridiana
clariores ? In Criticis omnium re&e aeftimantium ju-
dicioprinceps fine controverfia,fine arnuloacrivali
dominatur. Quam multi funt qui totam in ea parte
ftudiorum aetatem confumpferunt, &eam famam
adepti funt ut columina literarum, & ornamenta fe-
culiperhibeantur,qui tamennullo modofunt cum
noftro naturamiraculoconferendi? Illeeftaquilain
nubibus,ille

oi®' 7ri7rvvTcu ot H (rxm dio-cbo~i.

Solm hic eft fapiens, alij 'volitant veiut umbrx.
Quotiesejusmemineruntduode trium viris reipubl.
literaria? (non eft obfcurum quos hoc elogro deii-
gnaricupiam) tanquam dedivinoquodamviro, non
dehominemortaliloquuntur. Sed quidopus eftper
conjecturas , per interpretes& teftimonia veritatem
exquirere,quumin mediopcrfcripta:fint authorita-
tes ipfius viri majoresomniexceptione, quibuscum
arternitate feculorum famam nominis fui conjunxit
&exa?quavit?Nulluseft alicujus notae fcriptorGra>
cusautLatinus, cui non lucem aliquamfceneratus
fit. Praeclarafunt, &fupra omnem commendationis
aleamafturgunt eaquaecumufu publicocornmuni-
cavit, necminora cenferidebent qiue intra Veft\r pe-

B netra-

jO IN OBITVM MAXIMI

netralia liberali cuftodia aftervavit, uterat fugitans
ambitionis,&ipfefui contemptor praefertim in eju£
cemodi ft udior u diverticulis & amoenitatibus, quum
tamenpleriqueexhocmuftaceo laureolam quejrant,
&minrice fibi placcant li vocem aliquam obfoletac
vetuftatis, Verbaque cintfutuvixexaudita Cethegisc
fitu & fqualore in lucem rcvocarint. Philologiam
illequidem adamavit,fed quum intervalla negotio-
ruotio infititio di(pungerevoluit,&hocexercitatio-
nis genus habuit inter laxamenta curarum. Quippc
quum acer ille animus,& aemulator cceli, unde origi-
nemducebat,non poflet nihilagere,mutatione labo-
risinftarrefedtionisarbitrabatur. CatoCenforius, ut
rnemonae proditum eft,in origini bus magnifice & (a-
pienter {cripfit,virisclaris& cmincntibus non minus
otij,quamncgotij reddendamefle rationem. Erat &
apud Atheniefes A§ytetg JYx» adverfus defides & igna-
vos. Si noftro incomparabili viro libuiflet inlucem
afpectumqueproferrequidquid fub acumen ftili ve-
niebat , quum mentem gravioribus curis feflam hu-
maniorum literarumfolatiorecrearet: nihil forfitan
fupercfletquod in Criticisdefidcraremus.Longc poft
habenda eflent aliorum feria ludicris ejus , &animi
remiflionibus. Quumauteinflammavit eumigncus
vigor, & afflavit faccr ille fpiritus, ut ad Poefim accin-
geretur, quis cum co paria fecit ? quem non longo in-
tervallo poft fereliquit?Quis in Graecis viam viditqua
iretur ad carmen , aut vifam feliciori pede calcavit?

Omnia

VlRI IOS. SCALIGERI. II

Omniacaptu feculi noftri fuperiora funt, ckad erudi-
tiffimae antiquitatis gloriam adfpirant. nec fuco aut
lenocinijs,ied inaffeclata fimplicitate&naturali pul-
critudine afiurgunt. quodque argumentum eft abfo-
lutiffime. icriptionis,omnes vel mediocriter litens im-
buti,quumejusPoematainmanusfumunt, fi quid
habent ingenuse indolis, eadem fi bi in mentem veni-
re pofle vano credulitatis errore imaginantur:fed ubi
in rem prafentem , &ad experientiseipecimenveni-
tur,fudabunt plusfatis,&,nififintprorfus excordes,
ultro imbecillitatem fuam agnoicent, &: fuo fe mo-
duloacpedemetiriverum arbitrabuntur. Hocopus,
hiclaboreft.Ego plurimugeniomeogratulor, quod
cx maximi viri confuetudine , &c intima admiflionc
fructum hunc reportavi, ut quanquam abfum lon-
giffime a facultate condendi monumenta perfcctac
curae aut artis, tamen haud omnium abfurdifsime
forfitan de claris operibus fententiam ferre pofsim.
Benigniuscnimckindulgentiuspatet judicandi dcx-
teritas,quam efficiedi poteftas. Ca*erum qui (ut cum
Platone loquar) no pcpulit fores Poeticas, is fi de pra>
ftantifsimovatejudicium facere pra?fumpferit, nihi-
lo plus agct,quam fi ccecus de varietate colorum, fur-
dus deconcentu vocum arbitrari voIuerit.Quum au-
tem habeant haec ftudia fuamquandam tempeftivi-
tatem , necferior xtas promendis Mufarum fcetibus
idonea aut habilis effe videatur ': illud maxime miran-
dum cft, in noftro fene perpetuam ingenij alacrita-

B 2 tem>

12 In obitvm maximi
tem.&juventutisindolememoruifTe, necullum cx
fene&utedeliquium mens ejus unquam fenfit,fedac-
ceffionemprudentia£,&judicij maturitatem reporta-
vit.- Veneres&feftivitates comitatie funt eum ufque
ad extremum xyi decurfum.Sed ut picturae luce nihii
tam commendat quam umbra: fic non melius quam
obtrecl:ationi& invidisecrediturqualisquantufq; fit
Iosephvs Scaliger magni patris magna
progenies, Credoequidem-,necvana fides ^enusejfe dec-
rurru. Quid enim illi obje&are poffunt homines om-
ni pudore diruti praetervirtutem cui bellum indixe-
runt ?quid imperitosmaleurit praeter infinitameru-
ditionem cujus radios no&uas non ferunt?quid flagi-
tiofos&fcelerumfibiconfcios quiefcerenon patitur
praeterintegritatemmorum, &:vit3E(ancl:imoniam a
qua longe funt aver fi? quidanimas humiles,& egenas
vcrae laudis offendit, nifi

JVLulta viri virtm animo, multufque recurfans

Gentis honos,

quarum rerum fulgore perftringuntur ? Sed impene-
trabiles funt heroum filij morfibuscaIumniaru,nec
infamc genus bubonum officere poteft luminibus
Phcebi. An quidquam deceditmagnoCatoni quod
Strumx fedentin fellacuruli, quodque fe practerito
Vatinius judicio fcecisRomulorumad prctunui eft

icyectus?

Vtrtns repulfit nefcia fordida
Intammatis fuiiet hononbm^

Nec

VlRI IoS. ScAlIGERr. 13

Nec Jumit aut ponit fecures

Arbitrio popularis aurx.
Vtarborcsaltius radice terram comprehcndunt quo
fasvius ventorum furijs exagitantur : ita clarius illu-
itratur,& purius enitefcitdignitas& amplitudopra-
ftantium virorum, quomagisobnoxij funt tclis ma-
ligniorum,qui fimukatem corum affedcant quorum
ilmilicudinem aflequi vel propter improbitatem no-
lu n t, vel propter igna viam deiperanc. Ipfe Iove proge-
nitus Hercules dtramquicontudithydranL^ qui omni
genere monftrorum terras Iiberavit, &quem fama
beneficiorum memor adfcripfit numero Diyorum,
nonpriusinvidiamdebellarc valuit, illa individuam
virtutislabem , quam e rebus humanis exemptusef-
fet Nofteretiamduminterfuitmortaliumccetibus,
itafublimitatementis eminebat fupra fatalem hanc
Juem,utejusomnem impecumeluderec, tanquam a
fcopulo fluchiumaflulcus frangi /blenc. Nifi quis je-
june malevolus putet florem digniracis , aut hono-
rem illuftrifsima:propaginis,undereges,&lace terra-
rum domini prodierunt, quidquam decrimenci cape-
re ex foecidis fcurrarum convicijs,quorum ne nomina
quidem fine piaculo pronunciari debent. Qiiis un-
quam erupit in auras immanior& horribilior liber
quam eft Scaliger hypobolimaurs ? nifi ipfb fu-
rore fatiscruciarecuredicorinfandioperis, delegadtis
eflec carni fici.neque enim alia manu fanari poteft tam
vehemens morbus. Sedquidaliud quam deceftabile

B 3 &abo-

J4 In obitvm maximi
& abominandum pareret vefpillonis atque exoleti
fcor ti progenies,plagiarius,fHr,delator,crucis can-
didatus, &efcapatibuli:monftrumin ultimas ter-
rarumorasdeportandum, ckexipfis humanaena-
turaefinibusexterminandumMs omni colluvione
fcelerumac flagitioru execrabilis aufuseft in fan-
ctiflimum fenem,cui haud ita pridem tanquam
deoliterarumafliirgebat, quemlaudibus extolle-
bat ultraquamfaseft fperare mortali , in eumau-
fuseft furcifertam tetra, tam abominanda convi-
tia jaculari, ut nihil impuriusex Averni faucibus
totafuriarucohorsexhalarepoflit. Scilicethaec ni-
tedula fordes fuas affricare ftuduit homini incul-
patiflimo, cuj us confcientia major, au t intacta vi-
tijs tantum abeft ut fe feriri fenferit, u t potius inde
collegeri t fegetem & ma teriem vere, gloriae/i bique
impendioplaceredebuerit,quumdifplicet talibus
vomicis&carcinomatis, quaevivuntinopprobriu.
feculi,& indeteftationegenerishumani. Sednun-
quamaflequetur impuriilimus fcurra,perditaepro-
fligataeque turpitudinis,&morumimmanitatis,ut
velbonorumviroruminnocentiamla?dere,velcIa-
rorum famam imminuere, vel fortium & genero-
forum indignationem mereri poflit. Itaque nofter
heros faftidiofo contemptu, & conftanti filentio
vindicabat fe ab hujufmodi nebuIone,ne luto ma-
numinquinaret,autvoti compotemefficeretinfa-
tnisfamae cupidum advcrfarium fiirafci dignatus

cflet.

Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.

444 C 21

V 1 R I I O S. SCUIGERI. | s

cflet.hoccnimpropofitihabuitut gloriofisinimi-
citijsinclarefceret, &per ruinam alienas exiftima-
tionisad famam graflaretur. Sed aquila non captat

mufcas,nec unquam fando auditum eft bubonem
obfcoenum pcrijfle Paeanis arcu. Nos auriti teftes
fumus quam fuaviter interdum jocos & di&eria
jaceretin ejufce notasverberones, quos non tam
oderatob improbitatem, quamcontemnebat ob
ftuItitiam.Etcertefibimetiratus,ac dignitati fua;
fuiltetinjurius,ficum tam difpariantagoniftanul-
lamadrem,quam admaledicendum idoneo con-
tcndere fuftinuiflet, impar congreflus Achilles in
cocertaminc,in quo vi&oriaeftpeneseuqui fpotc
cedit,& vinci fcfeglonatur.Tum autem,quaquam
vivimus in erTceto virtutum feculo,&feraciflimo
calumniarum, tamen non tam male& finiftre opi-
natuseft defuis temporibus, ut crcderctfore qui
tam por tentofis & immanibus mendacijs animum
atqueauresadverterenr,pra?tereosquifimiIimor-
bo vel nefandi fceleris, vel inianabilis dementia?
conflictarentur. Sednimis diuverforininfami ar-
gumento,dum totverbaperdocotra bipcdumne-
quifsimum, qui nonexiftimavit probaripofle fui
ilmilibus fe efle juratum virtutis & honoris ho-
ftem, nifiprincipem ingenij,doc"trinaeac (apientiae
maledicl:isinccireret:quemquidcm latis ulcifcun-
tut mores fui.nam fruftra fim,&cum ratione inia-
nia,fiidgenus animaloratione vclfanarc,vcl fau-

ciare

j<5 I N O B I T V M MAXIMI

ciare poftulemut rubore fun°undaturcanis,cujus
frons ferrea&exfanguisdepuderedidicit,atq ; om-
nem humanitatis fenfum a fe penitus abdicavit.
Olim artibus ingenuis,&homine libero dignis me-
tesmanfuefcere,moresexpoliri credebantur,nunc
ex homimbus inferasagreftes degenerant, &na-
turam ipfam exuuntqui fe literas amare glorian-
tur.Cur enim tam ferociter infurgerent, tam in te-
peranter debaccharentur lymphatici hominesin
eumquem omnesconfentiunt probiprimariufae-
culi fuifle virum,& TrincipemSenatus literatoru*
Hoc nemoin dubiumvocatnifi facrilegus & inte-
ftabilis.necullusdegenerisoriginevelipfi,velopti-

mo pareti litem unquam movit, quanquam mul-
torumoculisobfervabanturomnes eorum actio-
nes, nec effugiflet curiofam malignitatis diligen-
tiam fi qua fimfterior fufpicio animis hominum in-
fediflet.Nuncexortifunt fratercuhgigantum qui
id attentarentquod omnium reformidaverat au-
dacia.Sednoneftmirumficanes latratu, porcicce-
no at fordibus dele&antur. Interim manetaeter-
numquemanebit immotaveritas, nec loco cedet
Scaligera nobihtas,quamvis exuta fit patrimonio
tnajorum,& extcrminata fedibus avitis per injuna
potentiorummagno cumfaeculipudore. Non ef-
fecittamenfortunaquod voluit. Eaenimtantum
eripuit quse darefolet. Scientiam rerum plurima-
rum,fapientiam,animura intelligentem divim hu-

mani-

Early European Books, Copyright© 201 1 ProQuesl LLC.

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.

444 C 21

V I R I I O S. SCALIGERI. tj

maniq;juris,conftantiam in adverfis, moderatio-
ne in profperis,aliafq ; heroicas virtutes non amifit.
Taliamuneranecdono datur,necadimi cuiquam
poflunt. Omnia fua fecu portat magnanimus Bias
quumurbe&arcecaptafe folo beatuspatriamre-
linquit, probamque paupenem finedote quaerit.
Sedexomnicenfu bonorum, quibusnofter heros
ad miraculum ufque fufpiciedus fuit, nullam lau-
dem reor efle comparadam cum pietare,& religiofo
Numinis cultu. Qus virtus tanto clanor haberi
debet, quo rarius in eruditis hominibus deprehen-
ditur.Dicamenim juftacum indignationeid quod
res eft: plerique fcientix typho fic infolefcunt ut
Deumvereri acveneraridedignetur,quafi doclri-
nadux efledebeatad induendos ritusCycIopum,
& exuendamNuminis reverentiam, in quo funt
omnes thefauri fcientiae ac fapientia? recoditi. No-
fterautem immane quantum a MezentijsDivum
contemptoribusabhorrebat. NuIIum genusho-
minum(fihominesdicendi funt&n5 potiusbru-
taepecudes) ta inexpiabiliodioaverfabatur,&diris
atq ; exfecrationibus devovebat, quamatheos: nec
facile adduci poterat,u t crederetquenquam ita de-
fcifcerea naturali lege& ratione ut Deum autnon
adoraret,aut no putaret. Permultos quidem repe-
ririquific vitaminftitueretquafinullusefletincce-
lorerumhumanaruarbiterac moderator,quiquse
nos gerimus audiret &contemplaretur,vindcx fce-

C lerum

jg In obitvm maximi

lerum,munerator recte factorum.Sed tame ubi fuam
quifqueconfcientiam interrogat, neminem fejudice
abfolvi pofle quin fub domeitico tortore faeviusva-
pulet quam fi faxo (aliat. has eue tedas ardetes, has fu-
riarum faces quibusimproborum mentes inquietan-
tur,utquidquid meruerunt fempcr exfpectcnt, &: ul-
tricem Nemefin accin&am flagello antc oculos ver-
lari arbitrentur.contranihil fecurius polTe dici animo
libi recte confcio,^/V murm ahenem eflo: Nil confctre
fibi.StfraStmitiabaturorbisimpauidum^ferient ruina.
Porro cum ftudio verae pietatis, quam ante omniaco-
luit nofter venerabilis fenex, adjunxit amorem ven-
tatis, quam & a patre didicerat , & prorfus in animum
inducebat,effe bafim ac fundamentumomnium vir-
tutum. Simulationem acdifsimulatione refugiebat
cane pejus & angui,tanquam hoftem ingenuitatis, &
qua: magnanimum pectus minime deceret. Placuit
illi (renerofavox AchillisapudHomerum Iliad. i .
kXfyos ydp fjioi kZivos ofjcm dif clo 7rvhncn
o?% hz§ov y^) MvQei m $%w\v t aMo £1 fictfy.
odi tque ac portas inferorunu eos qui aliud ore pro-
munt , atiud corde condunt. Hunc ille curfum vitae
pe regi t u fque ad extrem u fpiri tum . Solon qui & un u s
fuit e feptem Gixax fapientibus, & folus inter eos le-
a U ra conditor,dicerefolituscratnemine eiTenumero
bcatorum adfcribendum priufquam ad fatalem meta
devenerit,& ultimu vitae a&um expleverit. hic eft ille
decretorius dies qui deolbus anteactis fentetiam fert.

JSlam

Early European Books, Copyrighl© 201 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.

444 C 2 1

VlRl I O S. SCALIGERI. 19

Isfam verx voces tum demum pefiore ab imo
Eliciuntur, & eripitur perfina.manetrcs.
Nullum tunc fingendi tempus eft, nullusmimo Io<
cus. Optime conftat vinetotius ratioijs qui fortiter
mori didicerunt.Videamusigiturquantum heiccon-
ftantisanimifpecimen nofter ediderit. Iam primum
fimulatque fe morbo correptui fenfit,continuo mens
prasfcia futuri augurata eftinftare fibi ultimum aevi
terminum:idquciermone& vultu adfirmitatem ere-
(flodenunciavitamicis.cumqj familiares aliquafpem
recuperandae vaktudinis oftenderent, nec animum
eiTedefpondendum, ille contra de morbi fui genere
coram fummis Medicis tam perite ck accurate difte-
ruit ut rationibus ejus haudgravate aflentiretur.Tan-
ta vero cum tranquillitate mentis certam fibi mor-
temimpcndercafleverabat, utfi inalienoforo verfa-
retur, necea res quidquam ad fe pertineret. Mox fu-
prcma; volunratis curas ordinavit ne morererur inte-
ftatus.Totoautem tempore quo domi defcdit, ant Ie-
ctoaffixus fuit, fermones meram pieratem fpirantes
tanquam exadytiseflrudit de miiericordia Dei, de re-
demprionegeneris humani, de juftificatione per fide
in Chriftum, de refurrectione corporum cc animai
rumimmortaIitate,aIijiquepra?cipuis religionis arti»
culis radeo ut jam tum caleftisgloriaeprimirias difte*
rendodeguftare videretur. Interdum vicem fuam do*
lebat.quod ob imbecillitatem virium (blemnibus
it.udijs, ck vitae muneribus incumbere ultra non lice*

C 2 rct.

20 In obitvmmaximi
ret. Nempe animus prifcaenobilitatis, ckdivina? me-
mor originis cogitabat Imperatorem ftantem mori
oportere. Nam ii infimo generi gladiatorum curae
fuit ut honeftedecumberent, quanto magis decet vi-
ros tum inhumanarumrerum defpicientia, tum in
iludio pietatis exercitatos hocagere,ut conftanter ac
fortiter fati fuilegem excipiantriie velut inertes Poet^
in extremo actu corruiffe arguantur. Huc cafum pul-
cre vitavit nofter primarius feculi vir.Nam cum antea
femper qquabilem fui modum retinuifTet,tum in no-
viflimo certamine, quo etiam filij deorum percelli fo-
Ient, &de ftatu mentis exturbari, tanto robore ani-
mi,tantaque conftantia munitum pectus habuit,ut
nullomortismetufefeperrumpi pateretur. Quin&
ardentibus votisexoptabatcum Apoftolo, mature li-
berari corporisergaftulo, &eflecumC h r i st o.Ni-
hil aliud preces ejus fpirabant practer faftidium hujus
infelicis vita% &certam fiduciaimmortalitatis. Quin
&: uberibus lacry mis deplorabat nimiam vivacitatem
fuam,quod ad eaufque temporaduraffet quibus in
dubium vocaretur meritum&fatiffactio Servatoris
noftri I e s v C h r i s t i, quem fe propediem vifu-
rum effe confidebat fedentem addextram Patris om-
nipctentis. In hac fpe & plenifsima perfuafione ani-
mam placide exhalavit, ut mors fomno fimillima vi-
deretur, &ad cceleftem patriam commigravit,unde
donoDei tam ingens pignus acdepofitum in terras
trafmiffumerat.Itanobisocciditmagnusheros,cujus

V I R I I O S. SCALIGERT. 21

quidem occafum non ignavo luctu profcqui decet,
fed memoriam pie inviolateque venerari. Corpus,ho-
ipitiumillius llluftrisanim*, quanerras omnes no-
mine fuo implevit , hefterna die compofitum eft tu-
mulo, ubi exfpedat refurredionem quum a;ternus
«terni Dei filius venietjurafatorumdaturus vivis ac
mortuis. Potiorautem ejusparsccelo receptaeftubi
fempiterno xvo fruitur,&eam vitam agit que. nec te-
porum metis, ncc felicitatis modo circumfirribitur:
quam nonoculus vidit,nonaurisaudijt,nonvoxeIo-
qui,nec humana mens capere poteft . Quapropter ctfi
non folum ha:c Academia,verumetiam univerfarefp.
literariagravi damnoac vulnereaffli&aeftex tanti vi-
ri amiftione,tameiIIius beatitati potius gratulari nos
0|x>rtet, quaminfirmo defideriockmuhebribus la-
mentislugereademptum, ne magis ob noftram ja-
Chiram dolere,quamob ejuscommodum laetari vi-
deamur. Erigamusigitur animum, &fortibus fola-
tijs lcniamus argritudinem: quod fiet fi mentem com-
ponamus ad ejusexemplumatque imitationem. Tot
praxlara fui pignora nobis reliquit , quorum decus
nulla poftcritas fiIebit,memoriam nullaunquam ob-
literabitoblivio. Inijscontemplari licet ingentisviri
effigiemmeliuscxpreftamquam penicilloApelIis,aut
cceloLyfippi. Hxc nobis adamaulandum propofita
funto. Nam fi fumofiemajorum imagines quae nihil
intuendum exhibent praeterexternam corporis figu-
ram,ardorem honeftis mentibusaddunt, ut corum

C 3 laudes

2t In OBITVM MAXIMI

laudesvita&faftisrepraefentarecotendant^quan-'
to magis animos noitros inflammari oportet ad
gloriam&verum decus,quum diurna nocturna-
quemanu verfabimusmonumentapraftantiifimi
virorum? Vbs o flos& fobolesingenuas juventu-
tis,qui huc a paren tibus mifli eftis u t inde tanquam
a mercatu domum redeatis aucti bonaru artium
proventu ,quibus patria?ufui,vobishonori, ami-
cis auxilio efle pofli tis, capefiit e precor & amplecla-
mini tam pulcram & praxlaram occafionem. Non
pofluntomneselTeCatonesautSocrates.gratulan-
dum eft faeculo noftro,quod Leida primario,& fin-
gularis exempli viro tamdiu potita li t. Pulchrum
ckgloriofumeftijsquiad fummacontenduntfi in
fecundisaut tertijsconfifterepoflint. Nos utcap-
tus eft mediocrium, non deerimus tueri dignitate
literarum, nec defercmushonorificam ftationem
in quanos bonorum fuffragatio, &nonnulla do-
ctrinaeopiniocollocavit. Adme quodattinet,pol-
liceorexanimo profiteorquemenullounquamte-
pore veftris utilitatibus&commodis defuturum.
qua publice qua privatim femper curae & cogita-
tiones meae ftudioforum j uvenum temporibus de-
vovebuntur. Extremum hoc erit,ut quod & mos
&officij ratio prafcribit, huic ornatiflimo confef-
fui gratias agam,quod tanta celebritate ac frequen-
tia cohoneftare dignatifitis hoc noftrum non in-
genij aut eloquentiae fpecimen, fed fupremum pie-

tatis

Viri I o s. Scaligeri. 2J
tatis munus atquehumanitafis,devotumpijsma-
nibus principis omnium setatum viri in omnigc-
nere literarum atque cruditionis.

Habita eft inauditorioTheologicoLugduni Batavo*
ruwu xxvi.Ianuarij cId Id c ix. hora decima ma-
tutinajoftridte ejus diei quo defuntfi corpus fepultur*
mandatunu fuit.

Sonnet Acroffiquefur le mefme.

I amais ne rvis puffant moins fuperbe Maufofe.
Ouurage plus grojfter 3 ni de moindre ornement:
S i efice toutesfois que tout L'or de ^VaiUk
Efi peu de chofe au prix de ce nuil monument.

P ajfant 3 ll riy auoit en ce rnonde autre *Apolle
Hormis celui qui gisl ci Jejfous maintenant:
S C A L i g e R dont 1'efclat des louanges s'enVoLe
C omme L'aigle 3 oule trait defcocbe roidement.

A ujffut il<-v\uant des uertus 1'Exemplaire^
L e Soleil des ffauans 3 des langues le repaire:
I mage du grand I v l e enfuiuant fes beaux pas.

G rand en tout 3 T>ar fus tous : Si le corpscomme L'ame
E ufl efte exempte de njoir lafroide lame 3
R ie» rieuji iamais eftede fi rare icy bas.

R. I. de Neree.

Early European Books, Copyright © 201 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courlesy of Koninklijke Bibliolheek, Den Haag.

444 C 21

Early European Books, Copynghl® 201 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag

444 C 21

Early European Books, Copyright © 20 1 1 ProQuest LLC.

Images reproduced by courtesy of Koninklijke Bibliotheek, Den Haag.

444 C 21